بسم الله الرّحمن الرّحیم
سلام علیکم
در جواب میهمان بزرگواری که نظر داده بود و مطلب قبل اینجانب را مغالطه خوانده بود ، مطلبی از صفحات 109 و 110 و 111 کتاب بیست گفتار استاد بزرگ و شهید مطهری برایتان می آورم که از سایت کتابخانه ی فقاهت گرفته ام تحت عنوان "تأثیر عدالت در رفتار عمومی" :
از همین جا میتوان فهمید که بود و نبود عدالت در رفتار مردم هم تأثیر دارد ، زیرا وقتی که در عقاید و اخلاق تأثیر داشت قهرا در اعمال هم تأثیر دارد " « قل کل یعمل علی شاکلته »" [2] هر کسی مطابق آنچه که فکر میکند و عقیده دارد و مطابق حالاتی که در روحش هست عمل میکند ، ریشه اعمال آدمی در روح اوست .
گذشته از اینکه بی عدالتی و تفاوت و تبعیض و احساس غبن و محرومیت اجتماعی این آثار را دارد که ذکر شد ، خود فقر و احتیاج سببش هر چه باشد خواه بی عدالتی یا چیز دیگر خودش یکی از موجبات گناه است ، اگر ضمیمه بشود با احساس مغبونیت و محرومیت ، دیگر بدتر ، اگر ضمیمه بشود با حسرت کشیدنهای تجملات عده ای ، باز از آن هم بدتر . آن وقت همیشه خواهد گفت : سخن درست بگویم نمیتوانم دید که " می " خورند حریفان و من نظاره کنم ، همین نمیتوانم دید ، سبب سرقتها میشود ، سبب رشوه گیریها میشود ، سبب اختلاسها و خیانتها به اموال عمومی میشود ، سبب گناهها میشود ، سبب غل و غش و تقلب در کارها میشود ، سبب میشود که افرادی برای اینکه خود را به دستهای دیگر برسانند رشوه بخورند ، دزدی بکنند ، زیر حساب مردم بزنند و همین طور . . .
علی ( ع ) به فرزند عزیزش محمد معروف به ابن الحنیفه درباره فقر میفرماید : " « یا بنیإنی أخاف علیک الفقر ، فاستعذ بالله منه ، فان الفقر منقصة للدین ، مدهشة للعقل ، داعیة للمقت » " [1] فرزند عزیزم ! من از دیو مهیب فقر بر تو میترسم ، از او به خدا پناه ببر . فقر موجب نقصان دین است .
فقر موجب نقصان دین است یعنی چه ؟ یعنی فقر گناه است ؟ نه ، فقر گناه نیست ، اما فقر آدمی را که ایمان قوی نداشته باشد زود وادار به گناه میکند . بسیاری از گناهان هست که از فقر و احتیاج ناشی میگردد .
لذا رسول اکرم ( ص ) فرمود : " « کاد الفقر أن یکون کفرا » " [2] ( فقر نزدیک به سر حد کفر است ) . فقر روح را عاصی و عزیمت را ضعیف میکند .
اثر دیگر فقر را فرمود : " « مدهشة للعقل » " ( فقر فکر را پریشان و دهشت زده میکند ) . عقل و فکر در اثر احتیاج و فقر و نبودن وسایل زندگی تعادل خود را از دست میدهد و انسان دیگر نمیتواند خوب در قضایا فکر بکند . همان طوری که مصیبتها تولید پریشانی فکر و خیال میکند فقر نیز همین طور است .
تدبیر صواب از دل خوش باید جست |
سرمایه عافیت کفاف است نخست |
شمشیر قوی نیاید از بازوی سست |
یعنی زدل شکسته تدبیر درست |
البته باز افرادی استثنایی هستند که این طور نیستند ، حوادث در آنها تأثیر ندارد ، مصیبت در آنها تأثیر ندارد اما همه که این طور نیستند .
اثر سوم فرمود : " « داعیة للمقت » " یعنی فقر سبب ملامت و سرکوبی و تحقیر مردم ، و در نتیجه سبب پریشانی روح و موجب عقده ای شدن انسان میگردد . یا شاید مقصود این جمله این است که تو با مردم عداوت پیدا خواهی کرد و مردم را مسؤول بدبختی خودخواهی خواند .